TỊNH ĐỘ ĐẠI KINH GIẢI DIỄN NGHĨA

Tập 58

Chủ giảng: Lão pháp sư Tịnh Không

Thời gian: Ngày 15 tháng 06 năm 2010

Địa điểm: Hiệp hội giáo dục Phật-đà Hồng Kông

Việt dịch: Ban biên dịch Pháp Âm Tuyên Lưu

Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi. Mời xem Đại Thừa Vô Lượng Thọ Kinh Giải, trang 56, hàng thứ sáu từ dưới lên:

“Bảy là huyền môn pháp giới lưới nhân-đà-la”, bắt đầu xem từ đây. Trước hết chúng ta đọc một đoạn: “Huyền môn ‘pháp giới lưới nhân-đà-la’. Huyền môn ‘tương dung vi tế’ ở trên cho thấy sự ‘hàm chứa nhau, chính là nhau tầng thứ nhất’, song chưa nêu rõ được nghĩa ‘nhập vào nhau, chính là nhau trùng trùng vô tận’. Do vậy mượn thí dụ chiếc lưới nhân-đà-la nhằm nêu rõ nghĩa này”. Công đức của tự tánh xác thực là không thể nghĩ bàn, chúng ta không cách nào tưởng tượng được. Huyền môn thứ sáu ở trước nói về tương dung vi tế, chỉ nói về sự hàm chứa nhau, chính là nhau ở tầng thứ nhất, cũng nói đến tướng cực kỳ vi tế, tức hiện tượng vật chất nhỏ đến mức không thể nhỏ hơn. Cổ nhân Trung Quốc nói hai câu, nếu dùng hai câu này để hình dung tự tánh thì cũng rất thích hợp, đó chính là “lớn mà không có ngoài, nhỏ mà không có trong”, hai câu này rất có ý nghĩa, dùng miêu tả tự tánh vô cùng thích hợp. Khoa học ngày nay nói đến lượng tử, lượng tử có một nhóm gọi là nhóm lượng tử, không phải đơn lẻ, mà là nhóm lượng tử, do rất nhiều photon nhỏ tổ hợp thành. Đây có phải là một trần mà Phật thường nói trong kinh điển Đại thừa không? Rất khó nói, nếu khoa học tiến bộ hơn nữa, phát hiện ra lượng tử cũng do rất nhiều yếu tố nhỏ tổ hợp thành, thì photon nhỏ cũng không phải là thứ nhỏ nhất, hiện nay thì nó là nhỏ nhất. Một hạt vi trần nhỏ nhất này có thể dung chứa tận hư không khắp pháp giới, toàn bộ thế giới rộng lớn ở trong thứ nhỏ bé này, tuyệt đối không phải nói hạt cải chứa núi Tu-di. Khi chúng tôi mới học Phật, lão hòa thượng thường nói với chúng tôi, hạt cải mà trong kinh Phật nói là hạt rau cải, hạt cải rất lớn, hạt cải này có thể chứa được núi Tu-di. Khi đó chúng tôi nghe như vậy, đúng là như vịt nghe sấm, hạt cải sao có thể chứa được núi Tu-di! Núi Tu-di không thu nhỏ, hạt cải không phình to, sao có thể chứa được núi Tu-di? Ngày nay thấy trong kinh Hoa Nghiêm, hiện tượng này so với cái đó thì vi diệu hơn quá nhiều, là một trần. Một trần thì mắt thịt của chúng ta không nhìn thấy được, nó nhỏ vô cùng. Trong kinh Phật nói với chúng ta, thiên nhãn của A-la-hán có thể thấy được vi trần, vi trần không phải là nhỏ nhất. Một trần mà trong kinh Phật nói không phải là thứ mà A-la-hán có thể nhìn thấy, A-la-hán không nhìn thấy được, còn có thứ nhỏ hơn vi trần, chúng ta thường đọc trong kinh thấy thứ gọi là sắc tụ cực vi, chính là một phần bảy của vi trần, thứ này nhỏ hơn, A-la-hán không nhìn thấy được. Sắc tụ cực vi cũng không phải là nhỏ nhất, còn có thể chia nhỏ ra được, một phần bảy của nó được gọi là cực vi chi vi, thông thường trong kinh điển Đại thừa nói đây là thứ nhỏ nhất, không thể chia nhỏ ra được nữa, một trần mà trong kinh Phật nói chính là chỉ cho cực vi chi vi.

Ngày nay chúng ta đọc trong kinh Bồ-tát Xử Thai, thứ mà Bồ-tát Di-lặc nói với chúng ta dường như lại càng nhỏ hơn nữa. Bồ-tát Di-lặc nói rằng, “một khảy ngón tay có ba mươi hai ức trăm ngàn niệm, niệm niệm thành hình, hình đều có thức”, một niệm này chính là một vi trần, song thời gian tồn tại của vi trần này vô cùng ngắn ngủi, tuy ngắn ngủi nhưng trong tướng trần này có thức. Trần là hiện tượng vật chất, là tướng cảnh giới của a-lại-da, là vật chất. Thức là hiện tượng tinh thần, về mặt a-lại-da mà nói thì chính là thọ tưởng hành thức, chúng ta thường gọi là ngũ uẩn. Nói chặt chẽ thì ngũ uẩn chính là nền tảng của vật chất, một vi trần có đầy đủ ngũ uẩn. Hình là sắc uẩn, hình có bốn hiện tượng là đất nước lửa gió, nó không phải là bốn phần, nó là một vi trần có bốn hiện tượng, gọi là tứ đại. Thứ nhất nó xác thực là vật chất, bạn nhìn thấy được nó, song tuyệt chẳng phải dùng mắt thường của chúng ta mà thấy được, thiên nhãn cũng không thấy được. Trong kinh Phật nói cho chúng ta biết, đến khi nào thì bạn mới có thể thấy được? Đến địa vị Bát địa mới có thể thấy được. Thiên nhãn của Bồ-tát Bát địa mới thấy được duyên khởi của vũ trụ, chính là thấy được a-lại-da, ba tướng tế của a-lại-da là tướng nghiệp, tướng chuyển và tướng cảnh giới. Sự sanh khởi của ba tướng tế này dường như là cùng lúc, bởi vì nó quá nhanh, bạn xem đây là một phần 320 ngàn tỷ của một khảy ngón tay, chúng ta không cách nào tưởng tượng được khoảng thời gian này, nó ngắn đến mức chúng ta không có khái niệm về nó, nó quá nhanh. Cổ nhân hình dung nó như tia đá lửa, thời gian đó vẫn rất dài. Trước đây muốn có lửa thì dùng hòn đá, dùng mảnh sắt, khi chúng tôi còn nhỏ từng dùng qua, thời kháng chiến ở thôn quê vẫn dùng cách này để lấy lửa; tia lửa là ánh chớp, đều rất ngắn ngủi. Nhưng thời gian này còn ngắn hơn rất nhiều so với tia đá lửa, quả thực không thể sánh bằng.