THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Tập 68
Chủ giảng: Lão pháp sư Tịnh Không
Địa điểm: Tịnh tông Học hội Singapore
Thời gian: 01/08/1999
Việt dịch: Ban biên dịch Pháp Âm Tuyên Lưu
Chư vị đồng học, chào mọi người! Chúng ta xem tiếp Cảm Ứng Thiên đoạn thứ 27:
Bất chương nhân đoản, bất huyễn kỷ trường.
不彰人短。不衒己長。
Không phô bày yếu kém của người, không khoe khoang cái hay của mình.
Hai câu nói này xem qua thì thấy rất bình thường, nhưng có quan hệ rất lớn đối với người chân thật tu hành. Mở đầu chú giải nói rất hay: “Nghe khuyết điểm của người như nghe tên cha mẹ mình, tai có thể nghe nhưng miệng không thể nói.” Lời nói này là vào xã hội thời xưa, hiện nay chúng ta rất khó thể hội. Vào thời xưa, có thể nói là Trung Quốc từ triều Hán về sau, mãi cho đến triều Thanh, trước sau duy trì lễ chế, gọi là “dùng lễ trị thiên hạ”, ý nghĩa của câu nói này rất sâu. Vào thời xưa, khi có quan hệ vô cùng mật thiết thì mới có thể gọi tên. Thông thường tên của một người, ở trong một đời chỉ có hai người có thể gọi, một người là cha mẹ, một người là thầy, họ có thể gọi tên của bạn. Lễ xưa, con trai 20 tuổi là đã trưởng thành thì sẽ hành quan lễ; quan lễ chính là lễ đội mũ. Hai mươi tuổi là đã thành niên, vậy mới đội mũ, biểu thị họ đã trưởng thành. Bắt đầu từ ngày này trở đi, anh em, bạn bè, bạn học cùng trang lứa với họ, mọi người cùng nhau chúc mừng họ, đồng thời tặng cho họ một tự, cho nên có tên, có tự; tên không thể gọi, chỉ gọi tự, đây là tôn kính đối với họ. Cho nên sau khi thành niên, người có thể gọi tên họ chỉ có cha mẹ và thầy, cho dù làm quan ở triều đình, Hoàng đế đối với họ cũng gọi tự chứ không gọi tên, đây là tôn kính họ. Nếu như Hoàng đế gọi tên của họ mà không gọi tự của họ thì người này đã có tội rồi, không đối xử bạn giống như người thông thường; hay nói cách khác, bạn đang đợi phán tội. Một người thông thường, không phải ai cũng có thể tùy tiện gọi tên, huống hồ con cái đối với tên của cha mẹ, không dám gọi. Người khác gọi tên cha mẹ của họ, họ có thể nghe, họ dứt khoát không thể nói.
Ở chỗ này nói “bất chương nhân đoản”, dùng thí dụ này, ý nghĩa này rất sâu. Nghe thấy người khác nói đúng sai, nói hay dở thì cũng giống như nghe người ta nói tên của cha mẹ bạn vậy, bạn chỉ có thể nghe, bạn không được nói, nói ra là đại bất kính với cha mẹ, đó là đại bất hiếu. Chú giải dùng ví dụ này rất hay! Thế nhưng hiện nay không có người học lễ, cũng không có người giảng lễ, đọc đến câu này, người hiện tại hiểu được không nhiều, cũng không có cách gì thể hội được, thậm chí là ý nghĩa này rốt cuộc bao lớn, người hiện nay cũng không tưởng tượng được. Vào thời xưa, vô cùng xem trọng đối với xưng hô, dứt khoát không được lộn xộn, đây là nền tảng của giáo dục luân lý. Nhưng người phương Tây không có, ngay cả khái niệm này cũng không có, người phương Tây, con cái tùy tiện gọi tên cha mẹ. Điều này không nhìn thấy trong xã hội xưa của Trung Quốc.
Thời xưa ở Trung Quốc, tôn kính đối với một người, như vừa mới nói là gọi tự, đây là bình thường, nếu như họ có đạo đức, có học vấn, có cống hiến đối với quốc gia xã hội thì mọi người cũng không gọi tự của họ, sẽ đặt cho họ một danh hiệu khác, gọi là hiệu, đây là đối với họ tôn kính hơn. Còn vô cùng tôn kính thì ngay cả hiệu cũng không gọi, gọi bằng gì? Gọi địa danh của họ. Ví dụ như Lý Hồng Chương, Hồng Chương là tên của ông, ông làm đến Tể tướng, được đại chúng xã hội tôn kính, người ta ngay cả tên, tự và hiệu của ông đều không gọi, mà gọi là Lý Hợp Phì, bởi ông là người Hợp Phì, gọi địa danh của ông. Điều này không những đối với ông tôn kính mà đối với quê hương của ông cũng tôn kính, Hợp Phì đã sinh ra nhân vật lớn như vậy, là vinh dự của toàn bộ người Hợp Phì, ý nghĩa của gọi là như vậy. Người xuất gia, thông thường xã hội cũng dùng phương pháp này để xưng hô. Thời Tùy có đại sư Trí Giả, gọi “Trí Giả” đã là rất tôn kính đối với ngài rồi. Pháp danh của ngài là Trí Khải, nhưng không gọi Trí Khải mà gọi Trí Giả, đây là rất tôn kính. Còn vô cùng tôn kính thì ngay cả cái này cũng không gọi, mà gọi là đại sư Thiên Thai, vì ngài trụ tại núi Thiên Thai nên gọi là đại sư Thiên Thai. Vô cùng tôn kính thì gọi địa danh của họ, nơi họ sinh ra và lớn lên, hoặc là nơi họ thường sinh sống, chúng ta đã thấy được trong sách xưa quá nhiều rồi. Phàm là loại xưng hô này đều là được người trong xã hội đương thời phổ biến kính ngưỡng. Nêu ra thí dụ này.
