THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Tập 175
Chủ giảng: Lão pháp sư Tịnh Không
Địa điểm: Tịnh tông Học hội Singapore
Thời gian: Năm 2000
Việt dịch: Ban biên dịch Pháp Âm Tuyên Lưu
Đây là câu hỏi của cư sĩ Trương Lệ Lữ ở Hawaii, xem tên thì có lẽ là một nữ cư sĩ, cô có một vấn đề, vấn đề này cũng là vấn đề chung trong xã hội hiện nay của chúng ta. Tôi xin đọc qua, cô nói: “Con đối với việc nghi ngờ hiểu lầm, đấu đá lẫn nhau của người thế gian mà cảm thấy nản lòng và mệt mỏi, có lúc cảm thấy đau lòng mà rơi nước mắt, con thiết nghĩ bản thân mình không nhạy bén, trong lúc nói chuyện thường khiến cho người khác hiểu lầm, hơn nữa lại không biết dùng cách khéo léo để giải thích, con rất muốn buông bỏ đời sống này. Vì sao con lại có cảm giác như vậy? Con phải nên làm thế nào đây?”
Chúng tôi đọc đoạn này xong thì lập tức nghĩ đến đây là vấn đề chung của xã hội. Cô không biết cách nói chuyện, trong lúc nói chuyện thường đắc tội với người khác, sự việc như vậy rất nhiều. Hiện nay trong xã hội có mấy người biết nói chuyện? Vì sao lại không biết nói chuyện? Vì bạn đã học nói chuyện lần nào đâu, nói năng cũng cần phải học, hiện nay đâu có ai học qua. Họ đương nhiên không biết cách nói chuyện. Ngôn ngữ, âm thanh, cách diễn đạt không thỏa đáng, thái độ không thỏa đáng, dẫn đến việc người khác hiểu lầm, sự việc này thì quá nhiều. Cho nên, bất luận là trong phương diện đời sống, phương diện công việc, phương diện xử sự, nơi nơi đều gặp phải chướng ngại, chướng ngại là từ chỗ này mà ra. Nếu bạn muốn truy tìm nguyên nhân thì do họ chưa nhận qua giáo dục. Xã hội ngày xưa tường hòa, giữa người với người tương thân tương ái, chung sống hòa thuận. Vì sao ngày xưa lại có tình hình như vậy? Người xưa dạy. Quý vị nghĩ xem Khổng phu tử dạy học, ngài dạy học có bốn khoa mục, khoa mục thứ nhất là đức hạnh, khoa mục thứ hai là ngôn ngữ, là dạy bạn nói năng thế nào, việc này người xưa có dạy. Dạy học của nhà Nho, từ thời Hán Vũ Đế đã chế định ra chính sách giáo dục của quốc gia, tuân theo sự chỉ đạo của học thuyết Khổng Mạnh, mãi cho đến đời nhà Thanh, hơn 2.000 năm cha mẹ dạy con cái, thế hệ trước dạy thế hệ sau, thầy dạy học trò. Mỗi một người trưởng thành đều có sứ mệnh dạy bảo người đời sau, từng lời nói hành động của bản thân đều phải làm tấm gương tốt cho người đời sau, lo sợ có ảnh hưởng bất thiện đến đời sau hay không. Người xưa có tâm như vậy, có hành trì như vậy, gửi gắm sự yêu thương và kỳ vọng sâu sắc đối với đời sau.
Những lãnh đạo của chính phủ, những quan viên địa phương ngày xưa, bạn xem cái mũ mà họ đội, cái mũ của họ giống như bậc thang vậy, bậc ở phía trước thấp, bậc ở phía sau cao, cái mũ này gọi là “mũ tiến hiền”. Ý nghĩa là gì? Phía trước là đời của chúng ta, phía sau là đời sau, hy vọng đời sau cao hơn đời này của chúng ta, để bạn đội cái mũ này là nhắc bạn luôn nhớ đến việc phải chăm lo cho đời sau, phải vun bồi cho đời sau, phải yêu thương đời sau, làm tấm gương tốt cho đời sau. Hoàng đế là lãnh tụ cao nhất thì không đội loại mũ này, trên mũ của vua là bằng phẳng, vì sao vậy? Nghĩa là người lãnh tụ cao nhất phải dùng tâm bình đẳng để đối đãi với hết thảy đại chúng, không thể có cao thấp. Cái mũ của lãnh tụ đội, ở phía trước có các chuỗi ngọc, chuỗi ngọc đó giống như cái rèm cửa, địa vị càng cao thì chuỗi ngọc càng nhiều, hoàng đế là có mười hai chuỗi, quan đại phu là năm chuỗi. Ý nghĩa là gì? Người ở địa vị cao nhất khi nhìn sự tình không nên nhìn quá rõ ràng, vì nhìn quá rõ ràng thì người bên dưới không thể nào làm việc, chỉ cần không có sai sót lớn là được rồi. Chuỗi ngọc đó, bạn hãy chú ý xem, ở hai bên tai còn có bịt tai, hai quả cầu bằng bông là để bịt lỗ tai, nghĩa là cũng không nên nghe quá rõ ràng. Cho nên cách thiết kế y mũ thời xưa của Trung Quốc chính là trí tuệ cao độ, là nghệ thuật cao độ, dạy bạn thõng tay mà trị thiên hạ. Các cấp cán bộ dưới quyền của bạn đều đã xử lý mọi việc tốt như vậy rồi, bạn chỉ cần gật gật đầu là được, đó là giáo học.
Ngày nay, thế giới động loạn như vậy, bởi giáo dục không còn nữa, toàn thế giới đều không còn nữa, thật bi ai! Chúng ta vô cùng may mắn gặp được Phật pháp, tiếp nhận giáo dục của Phật-đà, nội dung của giáo dục Phật-đà còn phong phú hơn, tường tận hơn nhiều so với giáo dục của nhà Nho. Thế nhưng hiện tại người học Phật cũng không nhiều, vậy đâu còn cách gì, đã đem những gì bạn học hoàn toàn tách khỏi công việc và đời sống của chính bạn. Vậy thì Phật học đã biến thành thứ vô dụng rồi, hơn nữa cũng không biết giáo học của Phật pháp mỗi câu mỗi chữ đều có thể áp dụng thực tiễn vào trong đời sống của chúng ta, hoàn toàn có thể dung hợp thành một thể với đời sống, không ai biết được điều này. Giữa tôn giáo với tôn giáo, hình tượng không như nhau nhưng đạo lý là một, hiện tại cũng không có người hiểu được.
