Kính thưa Thầy và các Thầy Cô!

Chúng con xin phép chia sẻ một số nội dung chính mà chúng con ghi chép trong bài Thầy Vọng Tây giảng từ 4h50’ đến 6h00’, sáng thứ Sáu, ngày 28/02/2025.

****************************

PHẬT PHÁP VẤN ĐÁP

BÀI 190

Nhiều người chạy theo công danh, sự nghiệp nên không quan tâm đến việc giáo dục con cái. Nếu chúng ta bỏ lỡ giai đoạn có thể giáo dục các con thì chúng ta sẽ không có cơ hội làm lại. Có người nói, giá như có thể đưa đứa con vào trong bụng để giáo dục từ đầu. Nếu gia đình không dạy trẻ chuẩn mực, nền nếp thì trẻ sẽ học ở ngoài xã hội, ở trên mạng. Cho dù chúng ta dùng hết tài sản thì chúng ta cũng không thể đổi được một người con ngoan hiền. Người xưa nói: “Tập tánh thành tự nhiên”. Từ nhỏ trẻ nhỏ đã được nuông chiều thì lớn lên chúng sẽ trở thành “phá gia chi tử”. Nhiều Ông Bà, Cha Mẹ nuông chiều, cung phụng con cháu như công chúa, hoàng tử.

Hòa Thượng nói: “Chúng ta thường cảm thán nói, gia đình hiện tại cách giáo dục khác xa với những gia đình thời xưa. Người hiện đại không hiểu về lễ tiết, quy củ nên trong đối nhân xử thế tiếp vật, biểu hiện ra là vô pháp, vô thiên”.

Hôm qua, có người gọi điện cho tôi, họ hỏi: “Mày có biết tao là ai không ?”. Họ là người bà con xa ở bên ngoại của tôi, mới hơn 30 tuổi. Trong cuộc sống thường ngày, nhiều người quen hành xử một cách vô pháp, vô thiên, không có quy củ, lễ tiết. Nếu chúng ta tìm người để xin việc mà chúng ta nói: “Mày có biết tao là ai không?” thì không ai muốn nhận chúng ta.

Ngày trước, có một người làm việc cho người bạn của tôi, họ luôn xưng con với người chủ, dù chỉ ít hơn người chủ 2 tuổi. Khi họ thành đạt, họ làm chủ, họ trở nên giàu hơn ông chủ cũ thì họ không còn xưng là con với ông chủ và họ xưng là ông với những người khác. Người xưa nói: “Lễ mà không đủ lễ thì không phải là lễ, lễ mà vượt qua lễ thì cũng không phải là lễ, lễ mà đủ lễ thì mới là lễ”. Chúng ta dùng lời nói, kiểu cách không phù hợp thì chúng ta trở thành người vô lễ. Chúng ta không được tiếp nhận chuẩn mực từ lúc nhỏ nên chúng ta không biết lễ. Gần đây, trường trong hệ thống ở tỉnh Bình Dương, tỉnh Bắc Ninh xin phép tổ chức trại hè thì tôi đều đồng ý, chúng ta có cơ hội dạy bảo các con chuẩn mực thì chúng ta cố gắng làm.

Hòa Thượng nói: “Hành động, việc làm của bạn làm cho người khác khó chịu thì bạn làm sao có chỗ đứng trong xã hội. Nhà Nho, nhà Phật đều chú trọng đến oai nghi, nhất cử nhất động đều như lý, như pháp . Những thứ này phải được tu dưỡng, tập thành thói quen từ lúc nhỏ”.

Chúng ta muốn có chỗ đứng trong xã hội thì chúng ta phải khiến mọi người cảm thấy thân thiện, tin tưởng. Chúng ta vô phép, hành xử theo tập khí thì không ai muốn dung chứa chúng ta. Rất ít người được tu dưỡng, tập thành thói quen chuẩn mực từ khi còn nhỏ. Tôi sinh ra trong một gia đình đông con, Bố Mẹ tôi phải vất vả kiếm sống nên từ nhỏ tôi không được học tập, tu dưỡng lễ nghi. Sau này, nhờ tôi có thiện căn, phước đức, nhân duyên nên tôi mới có cơ hội học tập.

Hòa Thượng nói: “Ngày xưa, trong gia đình, khi trẻ bắt đầu biết đọc chữ thì đã đọc phép tắc thường ngày. Phật trong “Kinh Vô Lượng Thọ” nói: “Tiên nhân bất giáo vô thù quá tha”. Câu nói “Tiên nhân bất giáo vô thù quá tha” nghĩa là người trước không dạy thì đừng trách người sau. Câu này là lời dạy vàng ngọc của Phật, đúng với tất cả các thời đại. Chúng ta muốn con chúng ta ngoan hiền thì chúng ta phải dạy, phải làm gương. Ngày nay, nhiều Cha Mẹ cho trẻ học đàn ca, sáo nhị, nhảy múa từ nhỏ mà không dạy phép tắc thường ngày. Có người cho con mặc quần áo ngắn, nhảy múa từ nhỏ, họ tự hào khoe với mọi người là con của họ múa rất đẹp. Tôi nhìn thấy, một gia đình, người con là ca sĩ nổi tiếng, Cha Mẹ làm trợ lý, phục vụ con, Cha Mẹ làm như vậy thì đã làm tổn phước của con. Người con một thời gian sau bị tai nạn giao thông và mất, Cha Mẹ không biết rằng họ đã khiến cho con tiêu hết phước.

Khi con cái quỳ lạy Ông Bà, Cha Mẹ, một số người nói không cần phải làm như vậy nhưng tôi nói phải làm cho đủ lễ. Tôi nói, bây giờ con cái lấy vợ, lấy chồng thì lạy Ông Bà, Cha Mẹ một lần, sau này, con cái chỉ lạy Cha Mẹ một lần nữa, đó là khi chúng tiễn Ông Bà, Cha Mẹ ra đi. Con cái lạy Cha Mẹ chỉ là lễ tiết thường thức vậy mà họ cũng muốn bỏ qua.

Khi học trò hành lễ, tôi vẫn ngồi để mọi người làm, tôi muốn làm ra biểu pháp, làm ra tấm gương để người đời sau nhìn thấy, đó là làm Thầy, làm học trò thì phải như vậy. Học trò lễ Thầy, con cái lễ Cha Mẹ là những việc hết sức bình thường. Cha Mẹ cảm thấy ngại ngùng khi con cái lễ lạy, rửa chân cho mình là vì họ chưa từng làm cho ai. Nếu chúng ta đã từng lễ lạy Cha Mẹ thì khi con cái làm cho chúng ta thì chúng ta cảm thấy bình thường. Đây là thường quy, thường nhật.