CỏKính thưa Thầy và các Thầy Cô!

Chúng con xin phép chia sẻ một số nội dung chính mà chúng con ghi chép trong bài Thầy Vọng Tây giảng từ 4h50’ đến 6h00’, sáng Thứ Sáu, ngày 12/12/2025.

****************************

PHẬT HỌC THƯỜNG THỨC

BÀI 278

KHÔNG THƯỢNG KHÔNG HẠ, THẬT LÀ KHÓ ĐỘ

Trong nhà Phật thường nói, bậc thượng căn thượng trí vừa nghe qua liền khai ngộ, điển hình như Ngài Lục Tổ Huệ Năng. Thời còn trẻ, Ngài là một tiều phu đốn củi. Trong một lần đi giao củi cho khách, khi nghe thấy chủ nhà tụng “Kinh Kim Cang” đến câu: “Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm”, Ngài liền khai ngộ. Ngài chính là bậc thượng căn thượng trí.

Chúng ta từng nghe Hòa Thượng nhiều lần nhắc đến những bậc hạ căn hạ trí như ông thợ vá nồi hay Thầy Hương Đăng, tuy họ không biết chữ, không có trình độ văn hóa nhưng chịu nghe lời, thật làm. Ngày trước, lão Hòa thượng Đế Nhàn bảo ông thợ vá nồi về chùa tập trung niệm Phật. Ông liền y giáo phụng hành, thật thà nghe lời mà niệm, cũng không hỏi niệm Phật như thế nào, tại sao phải niệm Phật, hay niệm bao lâu thì vãng sanh. Kết quả là chỉ trong ba năm, ông thợ vá nồi đã vãng sanh, thậm chí biết trước ngày giờ và đứng mà vãng sanh. Việc này không phải truyền thuyết mà được sử sách ghi lại rất rõ ràng. Ngay trong thời đại của chúng ta cũng có tấm gương của Hòa thượng Hải Hiền. Ngài không biết chữ, chưa từng giảng Kinh thuyết pháp, chưa từng tổ chức pháp hội. Ngài chỉ là một lão nông cần cù, chân thật niệm Phật mà vãng sanh.

Có người nói với tôi rằng: “Tôi bây giờ chẳng muốn làm gì hết. Hàng ngày tôi chỉ làm cỏ và niệm Phật. Đến lúc già yếu, không còn sức nhổ cỏ nữa thì cầm cây cỏ mà vãng sanh”. Nếu được như vậy thì tốt! Chúng ta hãy xét lại xem căn tánh của mình là bậc thượng căn hay là bậc hạ ngu? Hòa thượng Tịnh Không nhắc lại lời của lão sư Lý Bỉnh Nam: “Tôi rất muốn học làm người ngu nhưng học mãi vẫn không giống. Vì người ngu thì không có vọng tưởng, không có phân biệt và không có chấp trước”.

Người không phải thượng căn, cũng không phải hạ ngu, cứ lửng lơ ở giữa thường mang đầy rẫy những vọng tưởng, phân biệt và chấp trước. Hòa Thượng từng nói: “Thích Ca Mâu Ni Phật suốt 49 năm giảng Kinh nói pháp là giảng cho ai? Chính là giảng cho hạng người không cao không thấp”. Hạng người thượng căn như Lục Tổ Huệ Năng vừa nghe đã khai ngộ, còn hạng hạ ngu thì bảo sao nghe vậy, họ không cần phải giảng giải nhiều. Chúng ta không phải bậc thượng căn cũng không phải người căn tánh hạ ngu; chúng ta nghe lời nhưng không thật làm, việc này chướng ngại nghiêm trọng quá trình tu học của mỗi chúng ta.

Trong một đoàn thể tu hành, chúng ta cần phải tâm đầu ý hợp, một lòng một dạ, nghe lời và làm theo; nhất định sẽ có thành tựu. Thành tựu ấy không phải việc gì lớn lao, mà chính là khi chúng ta làm được việc lợi ích cho chúng sanh, đồng thời chính bản thân chúng ta cũng chân thật có được lợi ích. Trước đây tôi không để ý, nhưng gần đây tôi nhận thấy mọi việc càng trở nên hanh thông, tốt đẹp. Đó là vì chúng ta (những người học Phật, học chuẩn mực của Thánh Hiền) chân thật một lòng một dạ, thật học thật làm, không làm qua loa, hình thức. Đội ngũ 9 anh em cơ sở vật chất của chúng ta đang làm việc tại Hòa Phú (Đà Nẵng) là một điển hình tiêu biểu. Nhờ đồng lòng trường chay, giữ giới, niệm Phật và nghiêm túc học tập chuẩn mực Thánh Hiền, anh em luôn cẩn trọng trong lời nói, việc làm và biết kính trên nhường dưới. Chính quá trình tu dưỡng này đã chuyển hóa họ từ những người bình thường trở thành người tài.

Gần đây mọi người thấy anh em cơ sở vật chất bắt đầu làm video ngắn quay cảnh tôi viết chữ thư pháp buổi sáng giống như người chuyên nghiệp, nhưng thực ra anh em mới bắt đầu học làm. Các anh em biết nghe lời và làm theo lời dạy bảo nên đã có thể nhanh chóng làm ra những video chuyên nghiệp như vậy! Nguyên nhân chúng ta thất bại trong tu hành và làm việc là do bản thân không nghiêm túc, không chân thật học tập tu hành. Nếu chúng ta ở trong một đoàn thể mà không chân thật, nghiêm túc tu hành thì chúng ta đang phá hoại đoàn thể đó. Mọi người để ý sẽ thấy, anh em đội cơ sở vật chất làm việc ở Sơn Tây hàng tuần đều về Hà Nội ít nhất một buổi để tham gia lớp học “Con đường đạt đến nhân sinh hạnh phúc”. Ở Hòa Phú (Đà Nẵng) cũng như vậy, chiều thứ Tư dù công việc bộn bề anh em cũng tranh thủ làm nhanh, nghỉ sớm, tắm rửa ăn uống sớm để kịp tham gia lớp học đúng giờ.