TU HOA NGHIÊM ÁO CHỈ VỌNG TẬN HOÀN NGUYÊN QUÁN

Người giảng: Lão Pháp Sư Tịnh Không

Tập 35

Xin chào Các vị pháp sư, các vị đồng tu, xin mời ngồi! Mời xem Tu Hoa Nghiêm Áo Chỉ Vọng Tận Hòan Nguyên Quán, kinh văn tờ thứ năm, xem từ hàng sau cùng. Cái đoạn này là đoạn lớn hai trong Hoàn Nguyên Quán, nói "Pháp giới viên minh tự tại dụng". Trong đoạn lớn thứ nhất, đại sư vì chúng ta nói rõ bản thể của vũ trụ, ở trong cái đoạn này giảng cho chúng ta "Bản Thể Khởi Dụng".

Khởi dụng cái thứ nhất chính là khởi nguồn của vũ trụ, cái thứ hai chính là chúng ta, khởi nguồn của chính mình, chính là nói ta từ chỗ nào đến. Trong cái tác dụng này, bản thể khởi tác dụng, ở ngay chỗ này, khiến chúng ta thường hay nghĩ đến, Thế Tôn nói pháp, ở trong rất nhiều kinh luận thường hay dùng để làm thí dụ, thí dụ dùng đến rất nhiều đó là nói "mộng huyễn bào ảnh". Tuy là nói ra bốn chữ, quan trọng nhất chính là mộng. Mỗi một người chúng ta đều có kinh nghiệm nằm mộng. Phía sau là "huyễn bào ảnh", đều là bổ trợ, quan trọng nhất chính là nói một chữ mộng để làm thí dụ. Đích thực vũ trụ cùng nhân sanh này, nhân sanh là nói cá nhân, đích thực là một cảnh mộng, cùng nằm mộng không hề khác nhau. Thời gian mộng thì rất ngắn, rất nhanh thì tỉnh lại, việc này thì thời gian tương đối dài, rất không dễ gì tỉnh lại. Sau khi tỉnh lại, bạn liền có thể phát giác ra, cùng nằm mộng đích thực không gì khác nhau, nhất là chúng ta nghĩ đến nằm mộng, các vị chính mình bình lặng mà tư duy, có lần nào nằm mộng mà trong mộng không có mình? Có ai có cái kinh nghiệm này không? Không thể có, nằm mộng, trong mộng nhất định có chính mình, có núi sông đất đai, có cây cối hoa cỏ, có rất nhiều chúng sanh. Vũ trụ cùng duyên khởi của chính chúng ta rất giống với sự việc này, cho nên Thế Tôn thường hay dùng việc này để làm thí dụ, để chúng ta từ ngay trong thí dụ giác ngộ. Trong đây quan trọng nhất chính là nói rõ, vật chất cùng tinh thần đồng thời xuất hiện, không có trước sau, giống như chúng ta nằm mộng vậy, trong mộng nhất định có ta, có núi sông đất đai đồng thời xuất hiện. Trong cái đoạn này là nói chánh báo, chính là nói chính mình, nên gọi là pháp giới viên minh tự tại dụng. Phía sau nói rõ với chúng ta, đây gọi là Hoa Nghiêm Tam Muội, đây chính là nói "Quảng Tu Vạn Hạnh Xưng Lý Thành Đức, Phổ Châu Pháp giới Nhi Chứng Bồ Đề", là nói cho chúng ta nghe sự việc này. Cái đoạn kinh văn này của chúng ta cũng dùng không ít thời gian cùng nhau huân tu.

Thứ mười, Trí Ba La Mật.

Trong mười Ba La Mật, phía trước chín loại chúng ta đã học qua rồi, hôm nay học loại thứ mười là Trí Độ. Trong kinh Đại thừa có một tiểu chú "Tu Tự Lợi Lợi Tha Chi Nhị Trí Giả". Tự lợi phải Trí tuệ, Lợi tha cũng phải trí tuệ. Trí Độ cùng loại thứ sáu phía trước là Bát Nhã Độ có cái gì khác biệt? Chỗ này có giải thích "dữ tiền chi đệ lục sở dĩ dị giả", khác nhau với độ thứ sáu. "Bỉ vi quán không lý chi trí tuệ", đây chính là nói Bát Nhã Ba La Mật thứ sáu phía trước, là trí tuệ quán lý không. Ở chỗ này trí độ thứ mười, "thử vi chiếu hữu tướng chi trí tuệ dã", việc này không như nhau. "Cố nhị độ tương đối", nhị độ chính là thứ sáu cùng thứ mười, hai thứ này so sánh lại xem, thứ sáu là Huệ độ, thứ mười là Trí độ, việc này không như nhau. Trong lúc giảng giải chúng ta thường hay nói căn bản trí cùng hậu đắc trí, thứ sáu phía trước là căn bản trí, thực trí, cái điều "Trí độ" này là hậu đắc trí, là quyền trí, cũng chính là nói trí tuệ ứng dụng ở ngay trong cuộc sống thường ngày, đây thuộc về trí độ. Thế nhưng không có Căn bản quyết định không có Hậu đắc, chỗ này rất là quan trọng. Căn bản thông thường chúng ta giảng sáu Ba La Mật, Bát Nhã Ba La Mật, đem bốn điều phía sau "Phương Tiện, Nguyện, Lực, Trí" thảy đều ở ngay trong Bát Nhã Ba La Mật, chính là quy nạp ở một điều. Nói mười Ba La Mật chính là đem Bát Nhã Ba La Mật triển khai ra, nó có thể có dụng, thể gọi là Bát Nhã Ba La Mật, tác dụng thì phân ra Phương Tiện, Nguyện, Lực, Trí.

Hôm nay chúng ta giảng Trí. Trí thông thường cũng nói ba loại, thứ nhất là "Vô Tướng Trí", loại thứ hai là "Thọ Dụng Pháp Lạc Trí", loại thứ ba là "Thành Thục Hữu Tình Trí", đó là giúp đỡ người khác, cho nên có tự thọ dụng, có tha thọ dụng, pháp lạc trong tự thọ dụng. Pháp lạc thực tế mà nói, chính là Nhất Thiết Chủng Trí chúng ta thông thường gọi trong ba loại trí tuệ. Chúng ta chỉ riêng nói Phật, Phật có ba loại giác, ba loại trí, có Nhất Thiết Trí, có Đạo Chủng Trí, có Nhất Thiết Chủng Trí. Pháp Lạc Trí chỗ này chính là Nhất Thiết Chủng Trí, pháp thân Bồ Tát mới có, trong mười pháp giới như pháp giới bốn thánh có Tương tợ, không có chân thật, vì sao vậy? Chưa có chứng đắc Bát Nhã Ba La Mật, chúng ta đương nhiên ở ngay trong giai đoạn hiện tiền tu học, toàn là thuộc về cảnh giới tương tợ, cảnh giới tương tợ cũng có thể làm cho chúng ta đạt được đời sống hạnh phúc mỹ mãn, có thể thấy được hạnh phúc mỹ mãn của nhân gian vẫn là phải có trí tuệ, không có trí tuệ không được. Nói đến trí tuệ thì cần phải là chuyển phiền não thành Bồ Đề, đặc biệt là chúng ta ở phía trước đã học Nguyện Lực, không phát nguyện không được. Nguyện chính là ngay trong một đời này của chúng ta phải có phương hướng, phải có mục tiêu, nhân sanh liền có giá trị, liền có ý nghĩa, cuộc đời này của chúng ta không bị luống qua. Chọn lựa phương hướng mục tiêu phải có trí tuệ. Hôm qua chúng ta học Lực, có Tư Trạch Lực, Tu Tập Lực, chúng ta làm thế nào chọn lựa pháp môn, làm thế nào để học tập mới có thể đạt được loại sức mạnh này. Cái lực này là thù thắng không gì bằng.