Phát Khởi Bồ Tát Thù Thắng Chí Nhạo Kinh Lược Giảng
(Nguyên văn: Phát Khởi Bồ Tát Thù Thắng Chí Nhạo Kinh Giảng Ký)
發起菩薩殊勝志樂經講記
Chủ giảng: Lão Hòa Thượng Tịnh Không
Chỉnh lý: Cư sĩ Truyền Tịnh
Chuyển ngữ: Bửu Quang Tự đệ tử Như Hòa
Phần 4
8.6. Sơ nghiệp Bồ Tát nên quán sát ngủ nghê có hai mươi lỗi lầm lớn.
Tiếp theo đây là một đoạn kinh nói ngủ nghê có hai mươi lỗi lầm lớn.
Chánh kinh:
Nhĩ thời, Di Lặc Bồ Tát nhi bạch Phật ngôn:
- Thế Tôn! Vân hà danh vi thùy miên trung quá?
爾時。彌勒菩薩。而白佛言。世尊。云何名為睡眠中過。
(Lúc bấy giờ, Di Lặc Bồ Tát bèn bạch Phật rằng:
- Bạch đức Thế Tôn! Thế nào gọi là lỗi lầm của ngủ nghê?)
Ngủ nghê có những lỗi hại gì?
Chánh kinh:
Nhược quán sát thời, Bồ Tát ưng đương phát khởi tinh tấn, bất sanh nhiệt não.
若觀察時。菩薩應當。發起精進。不生熱惱。
(Nếu lúc Bồ Tát quán sát sẽ phát khởi tinh tấn, chẳng sanh nhiệt não)
Do đây biết rằng: Những lỗi lầm được nói ở đây đều khiến cho chúng sanh sanh nhiệt não, khởi ngu si; bởi thế, trong đoạn này, đức Phật và Bồ Tát một người hỏi, một người đáp, nhằm mục đích cho chúng ta nghe ké xong sẽ giác ngộ, thức tỉnh, xa lìa những lỗi lầm đó. Tiếp theo là kinh văn:
Chánh kinh:
Phật ngôn:
- Di Lặc! Sơ nghiệp Bồ Tát ưng đương quán sát thùy miên quá thất, hữu nhị thập chủng, nhược quán sát thời, năng linh Bồ Tát phát khởi tinh tấn, ý lạc vô quyện.
佛言彌勒。初業菩薩。應當觀察。睡眠過失。有二十種。若觀察時。能令菩薩。發起精進。意樂無倦。
(Phật nói:
- Này Di Lặc! Sơ nghiệp Bồ Tát hãy nên quán sát ngủ nghê có hai mươi lỗi, nếu lúc quán sát sẽ khiến cho Bồ Tát phát khởi tinh tấn, thỏa ý không mệt mỏi)
Chúng ta hãy coi hai câu cuối Phật nói: “Tinh tấn, thỏa ý không mệt mỏi”. Đây đúng là điều người học Phật chúng ta hướng đến, mong đạt được. Làm thế nào mới đạt được? Phải bỏ lìa ngủ nghê mới có thể đạt được! Chúng ta xem tiếp theo đây là hai mươi lỗi của ngủ nghê.
Chánh kinh:
Di Lặc! Vân hà danh vi nhạo ư thùy miên, nhị thập chủng quá?
彌勒。云何名為。樂於睡眠。二十種過。
(Này Di Lặc! Thế nào gọi là hai mươi lỗi của ham thích ngủ nghỉ?)
Người ham ngủ có hai mươi lầm lỗi.
Chánh kinh:
Nhất giả, giải đãi lãn nọa.
一者。懈怠嬾惰。
(Một là lười nhác, biếng trễ)
Điều này là chuyện đương nhiên, ham ngủ ắt lười nhác, biếng trễ.
Chánh kinh:
Nhị giả, thân thể trầm trọng.
二者。身體沈重。
(Hai là thân thể nặng nề)
Đây cũng là sự thật, nhưng chúng ta thường phớt lờ. Người ngủ nhiều thân thể hiển nhiên thô nặng, nói cách khác là động tác chẳng nhanh nhẹn, chẳng linh hoạt. Trong quá khứ chúng tôi đã từng gặp, trước kia có một vị đồng tu, hiện tại bà đã thay đổi nhiều. Bà ta từng kể với tôi: Trong quá khứ, lúc chưa học Phật rất ham ngủ, mỗi ngày gần như phải ngủ từ mười mấy đến hai mươi tiếng; gần như là hai mươi lỗi lầm bà ta đều có đủ cả, chẳng thiếu một điều nào. Đích xác là nhiều thứ bệnh tật đều do đây mà sanh!
Chánh kinh:
Tam giả, nhan sắc tiều tụy.
三者。顏色憔悴。
(Ba là vẻ mặt tiều tụy)
Đích thị là khuôn mặt bệnh hoạn.
Chánh kinh:
Tứ giả, tăng chư bệnh tật.
四者。增諸疾病。
(Bốn là, tăng thêm các bệnh tật)
Lúc có bệnh, nhất định bệnh nặng thêm; ngủ nhiều cũng gây ra lắm bệnh.
Chánh kinh:
Ngũ giả, hỏa giới luy nhược.
五者。火界羸弱。
(Năm là hỏa giới suy kém)
“Hỏa giới” tức là thân nhiệt. Thân nhiệt chẳng bình thường, so với người khác thân nhiệt sai biệt nhiều, cho thấy thân thể rất yếu.
Chánh kinh:
Lục giả, thực bất tiêu hóa.
六者。食不消化。
(Sáu là ăn không tiêu)
Lúc ngủ, do thân thể không cử động, nhu động (sự co bóp) của bao tử và ruột rất chậm chạp, quý vị ăn gì tiêu hóa cũng chẳng tốt. Nếu ăn nhiều, lại còn tham ăn thì phiền phức rất lớn.