THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN

Tập 136

Chủ giảng: Lão pháp sư Tịnh Không

Địa điểm: Tịnh tông Học hội Singapore

Thời gian: 27/11/1999

Việt dịch: Ban biên dịch Pháp Âm Tuyên Lưu

Chư vị đồng học, chào mọi người! Mời xem Cảm Ứng Thiên đoạn thứ 69:

Sính chí tác oai, nhục nhân cầu thắng.

逞志作威。辱人求勝。

Thỏa chí phô trương oai thế, làm nhục người để cầu thắng.

Câu tiếp theo là:

Bại nhân miêu giá. Phá nhân hôn nhân.

敗人苗稼。破人婚姻。

Hủy hoại mùa màng người khác. Phá vỡ hôn nhân của người.

Chúng ta xem hai câu này trước. Trong chú giải của Vựng Biên nói như sau: “Quân tử chánh trực, kiềm chế bản thân, hòa huệ đối người, khiến người nể phục mà lại yêu mến.” Đến đây là một đoạn nhỏ, đây là cổ thánh tiên hiền dạy chúng ta nguyên tắc làm người, cũng là bổn phận làm người. Nhà Nho chia người đọc sách, người có đức hạnh làm ba cấp độ là thánh nhân, hiền nhân và quân tử. Danh xưng quân tử chính là nói học vấn của bạn đã có thành tựu, giống như ngày nay đi học ở trường đã lấy được học vị. Quân tử là học vị đầu tiên, giống như chúng ta gọi là học vị cử nhân, tức là đã tốt nghiệp đại học, thời xưa gọi là quân tử. Tiêu chuẩn làm người của họ là chánh trực, đoan chánh, trực tâm, trực hạnh, hai từ này chính là trong Phật pháp chúng ta thường nói là như lý như pháp, hợp với lý luận, hợp với đạo lý, hợp với pháp tắc, hợp với tình người, tình - lý - pháp đều có thể làm được rất viên dung. Đây là đối với chính mình thì kiềm chế, còn đối với người khác thì hòa huệ, hòa là hòa bình, huệ là ân huệ. Chung sống với người thì nhất định phải hòa thuận, nhất định phải bình đẳng, nhất định phải giúp, nhất định phải đỡ người khác, chữ “huệ” này chính là giúp đỡ người khác, có thể thành tựu người khác, đây chính là đức hạnh của quân tử. Nhà Nho yêu cầu như vậy, nhà Phật cũng yêu cầu như vậy. Trong Phật pháp nói được càng tường tận hơn, nói về tam phước, lục hòa, tam học, lục độ, những khoa mục này của nhà Phật đều không rời khỏi bốn chữ “chánh, trực, hòa, huệ” này.

Đồng tu học Phật chúng ta đặc biệt phải chú ý, nếu như người còn không làm tốt thì làm sao có thể thành Phật? Hai câu này của Thái Thượng, trên thực tế nghĩa là khuyên chúng ta đối nhân xử thế phải khiêm tốn, phải cung kính. Mặc dù có tranh chấp, chúng ta có lý, dùng lý lẽ để thuyết phục người khác, nhưng e rằng sẽ làm người khác khởi tâm oán hận, huống hồ nếu lý lẽ của chúng ta không đầy đủ thì sẽ tạo tội nghiệp. Gọi là ỷ thế hiếp đáp người. Phạm vi chữ “thế” này rất rộng, hiện nay người thông thường đa phần đều tự cho là đúng, cho nên “thỏa chí phô trương oai thế”, tác oai tác phước. “Làm nhục người để cầu thắng” thì càng không thể được, cố ý sỉ nhục người khác, vì sao họ muốn làm như vậy? Bởi muốn đề cao bản thân. Chúng ta đã từng nghe nói qua, có một số người gặp những người có địa vị tương đương với mình, hoặc là địa vị thân phận cao hơn mình, họ ở trước đại chúng phê bình, làm nhục những người kia. Mục đích của họ ở đâu? Là khiến người khác thấy mình cao hơn những người kia. Cách làm này trên thực tế chỉ là lừa mình dối người, người chân thật có đức hạnh, có học vấn, có tu dưỡng nhìn thấy, nghe thấy rồi sẽ hiểu rõ ngay, tiền đồ tương lai của bạn thế nào, họ nhìn thấy rất rõ ràng, rất sáng tỏ. Nhưng thật ra mà nói, đây là chính mình làm nhục mình, người khác có bị tổn hại hay không? Không hề!

Trong chú giải nói tiếp: “Nếu động cái là phô trương oai thế”, hễ làm gì là diễu võ dương oai, lấn át người khác, “thì dù có khuất phục, nhưng người ta sẽ không nhớ đức độ của mình, làm sao có thể trên người được?” Đối với hành vi này, người khác tuy bề ngoài hình như bị khuất phục bởi uy đức này của bạn, nhưng kỳ thực tâm đó không phục. Vậy thì bạn làm sao có thể lãnh đạo người khác? Làm sao có thể lãnh chúng? Một nhân vật lãnh tụ thành công nhất định là vô cùng khiêm tốn, biết nhẫn nhường, lấy lễ đối người, chỗ này nói được rất hay: “Lấy chánh trực đối đãi bản thân, lấy hòa huệ đối đãi người khác.” Người như vậy thì bất luận trong thế pháp hay trong Phật pháp nhất định sẽ thành tựu. Nhà Nho nói “chánh tâm, thành ý”, tuân thủ giáo huấn của thánh hiền, giáo huấn cơ bản đối với hết thảy chúng sanh của bậc thánh hiền hầu như là tương thông. Nhà Nho dạy người giữ lễ là “nhân, nghĩa, lễ, trí, tín”, nhà Nho nói về năm chữ này, đây là nền tảng làm người, căn bản làm người, nếu có thể tuân thủ thì chính là chánh trực đối đãi bản thân. Nhà Phật nói về ngũ giới, Thiên Chúa giáo, Kitô giáo nói về mười điều răn trong Tân Cựu Ước.