ĐỊA TẠNG BỒ TÁT BỔN NGUYỆN KINH

Tập 3

Chủ giảng: Pháp Sư Tịnh Không

Thời gian: Tháng 5 năm 1998

Địa điểm: Tịnh Tông Học Hội Singapore

Xin mời mở kinh văn, trang số một:

Như thị ngã văn, nhất thời Phật tại Đao Lợi thiên, vị mẫu thuyết pháp.

Trong đoạn này chúng ta giảng đến “nhất thời”, ý nghĩa của nhất thời cần phải bổ sung thêm một chút. Trong Phật pháp, thời gian có hai cách nói: Một là “sát-na-tế”, Phật nói sát-na-tế đây là “thật thời”, chính là chân thật, cũng chính là nói chân tướng của thời gian. Ngoài ra còn có một danh từ gọi là tam-ma-da, ý nghĩa của tam-ma-da là “trường thời”, ngày nay chúng ta gọi là “tướng tiếp nối”. Trong kinh Kim Cang có nói: “Như lộ diệc như điện”, “như lộ”, lộ là hạt sương, chúng ta biết thời gian tồn tại của hạt sương rất ngắn, buổi sáng có sương rơi, sau khi mặt trời mọc thì sương tan. Lấy việc này để ví cho trường thời, ví cho tướng tương tục; dùng ánh chớp ví cho thời gian chân thật. Thời gian chân thật, trong kinh Hoa Nghiêm phẩm Thập Định gọi là sát-na-tế^[1] đó mới là thật. Nhưng mà cảm nhận về sát-na-tế thì chúng ta rất khó thể hội. Hiện nay khoa học tiến bộ, có thể sử dụng máy móc khoa học để quan sát

chúng ta mới cảm nhận được một chút. Nhưng thật ra sát-na-tế chính là như trong kinh thường nói: “Sanh diệt đồng thời”, vì thời gian sanh diệt của nó quá ngắn ngủi, khẳng định lục căn chúng ta không thể cảm nhận đến được. Những gì lục căn của chúng ta có thể cảm nhận, nói cách khác, cần thời gian tương đối dài. Vừa mới kích thích lập tức phản ứng ngay, tuy là nói lập tức nhưng cũng phải trải qua thời gian rất dài. Nếu nói là “sát-na-tế sanh diệt” thì chúng ta hoàn toàn không cảm nhận được. Không những phàm phu lục đạo chúng ta, người cõi trời thông minh hơn con người, cảm ứng linh mẫn hơn nhiều nhưng cũng không cảm nhận tới, thậm chí Thanh văn, Duyên giác, Quyền giáo Bồ Tát [cũng cảm nhận không được]. Trong kinh Phật nói với chúng ta Bát Địa Bồ Tát mới có thể nhìn thấy a-lại-da, a-lại-da chính là sát-na-tế, phải có công phu định lực sâu như Bát Địa Bồ Tát mới có thể cảm nhận đến “sát-na sanh diệt”. Sát-na sanh diệt, trong kinh Phật thường dùng “không sanh không diệt” để hình dung. Nếu như không có sanh diệt thì nói “không sanh không diệt” là lời thừa, vậy có ý nghĩa gì; thật ra không sanh không diệt nghĩa là đích thật có sanh có diệt, nhưng nó vừa sanh liền diệt mất rồi, hầu như sanh diệt đồng thời, cho nên mới gọi là “không sanh không diệt”; nói như vậy mới có ý nghĩa, sanh diệt đồng thời, thời gian hết sức ngắn ngủi. Cái thời gian ngắn này nói thật ra khoa học kỹ thuật hiện nay không thể đo lường được, thời gian mà máy móc có thể đo lường được đã rất dài rồi. Đây là Phật ở trong kinh nói nhất thời, chữ này hoàn toàn là lời chân thật, chúng ta cần phải lắng lòng thể hội. Nếu bạn hiểu được nhất thời thì bạn sẽ hiểu được “hết thảy pháp không sanh không diệt”, vậy thì chẳng còn lo sợ sanh tử nữa, bạn hiểu được “phàm những gì có tướng đều là hư vọng”. Tướng hư vọng là không sanh không diệt, đấy mới là chân tướng, nhưng chúng ta chẳng thấy được, Bát Địa Bồ Tát trở lên mới nhìn thấy. Nhất thời ở đây nếu như mà nói đầy đủ trên sự tướng thì chính là lúc cơ duyên đức Phật Thích Ca Mâu Ni giảng kinh thành thục, đây gọi là nhất thời. Cách nói này cũng vô cùng viên mãn, hết thảy kinh đều dùng chữ này, nhân duyên Phật giảng bộ kinh này đã thành thục rồi.