ĐỊA TẠNG BỒ TÁT BỔN NGUYỆN KINH

Tập 2

Chủ giảng: Pháp Sư Tịnh Không

Thời gian: Tháng 5 năm 1998

Địa điểm: Tịnh Tông Học Hội Singapore

Hôm qua giảng đến “đề kinh”, giới thiệu xong Địa Tạng Bồ Tát, hôm nay chúng ta giới thiệu tiếp về bổn nguyện. Đề mục đối với sự tu học của chúng ta có quan hệ rất lớn, nhất định phải lý giải thật rõ ràng. Rất nhiều đồng học không thể nói họ không dụng công, không thể nói họ không tinh tấn, tại sao không thể thành tựu? Thật sự là vì đối với kho báu tâm địa không có khả năng chân chánh để nhận thức rõ ràng. Thời xưa người thế gian bất luận là làm một nghề gì, đặc biệt là người đọc sách, Phật pháp cũng không ngoại lệ; trong thế pháp coi trọng việc lập chí, nếu một người không có chí hướng, cả đời của họ phấn đấu nỗ lực nhưng không có mục tiêu, đương nhiên sẽ không có kết quả. Phật pháp nói về phát nguyện, ý nghĩa của phát nguyện giống như việc lập chí của người thế gian, nhất định phải phát đại thệ nguyện. Tại sao chúng ta phát nguyện không được? Đạo lý này cũng không khó hiểu. Ở trong kinh Phật thường lấy thí dụ, thí dụ như thực vật, tại sao hạt giống không thể nảy mầm, không thể sanh trưởng? Vì hạt giống này không được gieo ở trên đất. Chúng ta để hạt giống ở trên bàn, đặt trong tách trà, thì nó vĩnh viễn sẽ không nảy mầm, không lớn lên. Thế nên nguyện nhất định phải có chỗ nương tựa, nương tựa cái gì? Nương tựa vào đại địa, nương vào tâm địa. Tâm địa không sáng tỏ, nguyện làm sao có thể sanh ra được? Nhất định có đạo lý. Cây cối nhất định phải nương vào đại địa nó mới có thể mọc rễ, mới có thể mập mạp, ra hoa kết trái.

Đại nguyện của chư Phật, Bồ Tát đều là xây dựng từ trên tâm địa, thế nên hai chữ “Địa Tạng” rất quan trọng. Tại sao nói tu học Đại thừa phải bắt đầu từ Địa Tạng? Tâm nguyện của bạn được kiến lập từ Địa Tạng, hạnh của bạn cũng kiến lập từ Địa Tạng. Trong tâm địa hàm chứa vô lượng trí tuệ, vô lượng đức năng, vô lượng tài nghệ, thì bạn mới có thể phát huy được. Nếu không rõ tâm địa vốn sẵn đủ kho báu đức năng, dù cho bạn khổ tu như thế nào cũng sẽ không thành tựu. Nguyện là hạt giống, chỗ này nói nguyện là hạt giống. Trong kinh Hoa Nghiêm ví tín tâm như hạt giống, cũng rất có đạo lý. Bạn không tin, vậy thì nguyện của bạn sanh từ đâu?

Nguyện xưng là bổn nguyện, hôm trước có nói sơ lược với quý vị. “Bổn” có hai ý nghĩa: Từ trên sự mà nói thì vô lượng kiếp vừa qua, đời đời kiếp kiếp đều đã phát cái nguyện này, phát nguyện này tại sao vẫn không thành tựu? Nguyện đã phát rồi, nhưng không phải phát từ trên tâm địa, không phải phát từ trong chân tâm bổn tánh. Phát từ đâu? Phát từ trong tâm ý thức, phát từ vọng tâm; vọng tâm là tâm sanh diệt cho nên nguyện ấy của bạn sẽ diệt. Nếu như phát từ trong chân tâm thì nguyện ấy sẽ chẳng diệt, chân tâm không sanh không diệt, nguyện này khi đã phát rồi sẽ không thoái chuyển; phát từ vọng tâm sẽ thoái chuyển. Duyên tiêu mất rồi thì nguyện sẽ không còn nữa, đời này lại đầu thai đến cõi người, lại gặp được Phật pháp, tâm nguyện trước đây được khơi gợi trở lại, là chuyện như vậy, thế nên gọi là Bổn Nguyện, ý này cạn cợt.

Ý nghĩa sâu thêm một tầng, bổn chính là chân như bổn tánh, từ chân như bổn tánh phát đại nguyện thì gọi là bổn nguyện. Chư vị nên biết nếu thật sự là phát đại nguyện từ chân như bổn tánh, thì bạn không phải là phàm phu, mà là Pháp thân Đại sĩ như trong kinh Hoa Nghiêm nói. Vì bạn biết dùng chân tâm, dùng vọng tâm là phàm phu, dùng chân tâm là Bồ Tát. Các bạn đều đã học qua Bách Pháp Minh Môn, một khóa học trong Pháp Tướng Duy Thức nhập môn. Trong Bách Pháp Minh Môn nói cho bạn: “Đồng sanh tánh, dị sanh tánh”, ý nghĩa của hai điều này đều là nói về chữ “bổn”. Dị sanh tánh tức là dùng vọng tâm, dị tức là không giống nhau, cùng chư Phật, Bồ Tát không giống nhau, dùng tâm khác nhau; Phật, Bồ Tát dùng chân tâm, bạn dùng vọng tâm, bạn khác với Phật, Bồ Tát nên gọi là dị sanh tánh. Những người nào là dị sanh tánh? Thập pháp giới đều là dị sanh tánh. Đừng nói lục đạo phàm phu, [ngay cả] Thanh văn, Duyên giác, Bồ Tát và Phật trong thập pháp giới, Tạng Giáo Phật và Thông Giáo Phật nói trong tông Thiên Thai đều là dị sanh tánh.

Những ai là đồng sanh tánh? Đồng sanh tánh là dùng chân tâm giống như chư Phật Như Lai. Nếu như dùng lời của Tướng tông để nói thì: “Chuyển tám thức thành bốn trí”, đây tức là dùng chân tâm, đó chính là đồng sanh tánh. Đồng là tương đồng với chư Phật Như Lai, dùng tâm giống với tâm Phật, dùng chân tâm. Tâm Phật ví như trăng tròn ngày rằm, nếu bạn biết dùng đồng sanh tánh thì bạn cũng ví như trăng khuyết ngày mồng hai, mồng ba. Trăng khuyết tuy không giống với trăng tròn, nhưng đều là chân thật, đều là ánh trăng thật sự, không phải giả. Dị sanh tánh, người xưa ví nó như ánh trăng trên mặt nước, là hình bóng của mặt trăng, đó gọi là dị sanh tánh, nó không giống nhau, không phải thật. Tuy là trăng khuyết, như Sơ trụ Bồ Tát, Thập trụ Bồ Tát đúng là giống như trăng khuyết, đến Thập hạnh, Thập hồi hướng, Thập địa, dần dần tăng thêm ánh sáng, đến quả địa Như Lai thì chính là trăng tròn, tất cả đều dùng chân tâm. Xây dựng lòng tin từ trong chân tâm, từ chân tâm phát ra đại nguyện, đây chính là bổn nguyện. Cổ đức nói nguyện lực như vậy vượt qua được khảo nghiệm, mưa to gió lớn gì họ cũng sẽ không lay động; bất luận thuận cảnh, nghịch cảnh như thế nào họ nhất định sẽ không bị cảnh giới lay động. Tại sao vậy? Nguyện đó của họ là từ chân tâm phát ra, là nương dựa vào chân tâm. Nếu không dựa vào chân tâm, mà nguyện phát từ vọng tâm, nguyện lực ấy không mạnh, nguyện lực rất yếu, rất dễ bị cảnh giới xoay chuyển, rất dễ mê mất phương hướng, việc này chúng ta nhất định phải biết.